De grootste boekenverzameling van Nederland ligt bij CB in Culemborg. De opslag en het transport van zo’n vijftig miljoen exemplaren vergt een geoliede logistiek, zegt CEO Linda van Zomeren. ,,Met AI kunnen we redelijk voorspellen welke boeken we in onze werkvoorraad moeten hebben. Dat bepaalt hun plekje in de magazijnen.”

CB is een boekenwalhalla. Eén gigantische papierstad gevuld met romans, thrillers, schoolboeken, kinderboeken, wetenschappelijke uitgaves, koffietafellectuur en nog veel meer letters. Het is een hoeveelheid die doet duizelen. En al die boekwerken wachten in de opslag op verzending. Soms kort, maar ook weleens lang. Maar altijd is daar die geur van papier en karton. Of Linda van Zomeren misschien ook een boekenwurm is? ,,Oh ja, ik heb boeken verslonden, ook in mijn studententijd nog. Tegenwoordig vind ik alleen tijd in het weekend en in de vakanties maar gelezen wordt er absoluut.”

Vorig jaar switchte ze van post naar boeken, van PostNL Food en Healthcare naar die ongelooflijke berg van pak ‘m beet vijftig miljoen gedrukte publicaties, opgeslagen in de CB burcht. ,,Je hebt pas echt een idee als je de magazijnen ziet.” Wandelend over de opslag- en verpakkingsafdelingen is het moeilijk te bevatten dat de voorraad van alle Nederlandse en Vlaamse boekhandels en websites hier zijn weg vindt.

,,Soms is er ineens vraag, daarom moeten al die titels wel elk moment beschikbaar zijn”

In het volledig geautomatiseerde ‘bakkenmagazijn’ liggen bijvoorbeeld 150.000 boxen in stellingen die tot de hemel lijken te reiken. Waar gangen eindigen, is gissen. Machines trekken volautomatisch hun sprintjes tussen de stellages. Een literaire roman hier, een sportboek daar. Ze gaan per pallet, bak of single naar de verpakkingsafdeling om vanaf daar op transport te worden gezet. ,,Hardlopers liggen bij elkaar in het fast mover magazijn. Wat niet zo snel gaat, bewaren we in andere magazijnen. Soms is er ineens vraag, daarom moeten al die titels wel elk moment beschikbaar zijn.”

Papiercrisis

Bij logistieke mastodont CB zijn dagelijks zo’n achthonderd mensen in de weer om Nederland en Vlaanderen te voorzien van leesvoer. Het merendeel bestaat uit fysieke boeken maar het aandeel e-books en audioboeken neemt toe. Er is geen Nederlandse titel in de boekhandel die niet eerst door de handen van CB is gegaan, weten ze in Culemborg waar het bedrijf nu alweer vijftig jaar is gevestigd.

,,Ook boeken die online worden besteld bij een bol.com, bruna.nl of andere webwinkel gaan bij CB in doosjes. En de voorraad blijft groeien. Vorig jaar was sprake van een papiercrisis. Dan zie je dat uitgevers extra laten drukken, wat logisch is. Vijf miljoen exemplaren kwamen er alleen in oktober bij, vergeleken met het jaar ervoor. Nu is de voorraad zo’n vijftig miljoen. Inderdaad, dat zijn er meer dan Nederland inwoners heeft,” zegt Linda.

Kruisbestuiving

Begin 2022 nam ze na 27 jaar afscheid van PostNL voor de post van CEO bij Koninklijke CB, de dienstverlener die in 1871 in Amsterdam werd opgericht als het Bestelhuis van den Nederlandschen Boekhandel. CB was niet helemaal onbekend terrein want vanuit aandeelhouder PostNL kwam Linda er al over de vloer. Voor de golfdagen van Clan Member PostNL op The Dutch werden relaties van CB uitgenodigd en omgekeerd. Nu loopt Linda graag een rondje met haar relaties van CB op The Dutch. ,,Dus de kruisbestuiving was er al.

PostNL heeft een divisie Healthcare. Zo zijn we als aandeelhouder binnengekomen bij de Healthcarepoot van CB die ervoor zorgt dat producten vanaf de fabrikant rechtstreeks naar zorgverleners gaat. Zij kunnen deze makkelijk bestellen met een app en CB HealthCare neemt administratieve rompslomp uit handen. Ik vind het een mooie gedachte dat we als CB het de zorgverleners wat makkelijker kunnen maken.”

 ,,Het voelt als een warm familiebedrijf”

Flink dossier

Toen ze werd benaderd voor de functie van CEO moest ze even nadenken, zegt Linda. ,,Maar ik was na een telefoontje met mijn voorganger Hans Willem Cortenraad snel om. Want dit zou echt een heel mooie combi zijn van alles wat ik tot dan had gedaan en geleerd. En zo voelt het ook na een jaar. Er werken bij CB super leuke mensen, waarvan velen al heel lang aan het bedrijf verbonden zijn. Het voelt als een warm familiebedrijf.”

Ze denkt met CB straks net zo te kunnen lezen en schrijven als met haar oude werkgever. Afgestudeerd in economie aan de Vrije Universiteit Amsterdam stuurde Linda brieven aan KPN, Shell en Unilever. Bij de eerste zat ze gauw aan tafel om er vervolgens meer dan een kwart eeuw te blijven. ,,Trouw? Ik heb gewoon veel verschillende dingen mogen doen en veel veranderingen binnen het bedrijf meegemaakt alsook mogen leiden als Directeur Zakelijke Markt en Directeur Groei. De aankoop van TNT, splitsen van het aandeel en bedrijven, vanuit HR onderhandelen met de vakbonden, de ontmanteling van postkantoren en openen van zelfstandige servicepunten, van monopolie naar niet monopolie, van enorme groei en brieven naar continue daling: er gebeurde genoeg om het al die jaren leuk te blijven vinden.”

Gestroomlijnd

Ook nu staat ze voor grote uitdagingen. CB is voornemens zijn vervoersactiviteiten af te stoten. ,,Vrachtwagens die halfvol vertrekken, zijn geen bijdrage aan duurzaam beleid. Steden zijn bovendien bezig om vrachtverkeer meer en meer te weren. Dan moet je met andere partijen gaan consolideren, al is dat een hard gelag. Voor de continuïteit van onze service aan boekhandels en de continuïteit van werk voor onze chauffeurs is deze stap noodzakelijk.” Al wordt er steeds minder gelezen – het aantal fysieke boeken neemt jaarlijks af met 1 tot 3 procent – , er zijn altijd weer opstekers.

,,Zonder AI krijg je dat niet zo gestroomlijnd voor elkaar”

Corona bleek voor veel mensen een aanjager om weer eens met de neus in de boeken te duiken. Afgelopen jaar verschenen 19.000 nieuwe titels in het systeem, een ongelooflijk aantal. ,,Om die allemaal over night beschikbaar te hebben, leunen we op een enorm IT-proces. We werken met AI om voorspellingen te kunnen doen. Welke boekbestellingen denken we te verwachten? Hoeveel moeten we daarvan voor het grijpen hebben liggen, welke titels kunnen in overflowmagazijnen blijven? Zonder AI krijg je dat niet zo gestroomlijnd voor elkaar.”

Cambridge

De muren van het CB-onderdak – ‘Daar liggen algemene boeken, daar de school- en studieboeken, daar internationale, daar Healthcare’ – zijn niet van elastiek, zegt Linda. Titels die weinig (meer) verkopen, worden daarom bewaard als file en op bestelling geprint. ,,Denk aan internationaal wetenschappelijke publicaties waarvan we maar een deel in stock hebben. Als er een aanvraag vanuit de Cambridge University komt, dan printen we en gaat het hun kant op.”

De groei zit in de sectie internationaal wetenschappelijk en in studieboeken. Engelstalig zit ook stevig in de lift, met dank aan de jeugd. ,,Ik zie het aan mijn eigen dochters. De jongste van zestien leest in het Engels. Dat deden wij vroeger toch niet.”

Boeken, ze hebben er niet gauw genoeg van in Culemborg. En als ze ergens kunnen helpen met wat vers leesvoer, dan zeggen ze zeker geen nee. ,,Onze Oekraïense werknemers waren zo blij met het prentenvoorleesboekje dat we vanuit uitgeverij Leminscaat aan hen mochten geven. Dat is wat een boek doet. Het is een cadeau om te krijgen en om te geven.”